سپس خداوند سبحان به قضاء محتوم و قدر مبرمش مهاجرت از دارالعلم تهران را به شهر مقدس قم در روز دوشنبه 22 مهر ماه سال 1342 هجری شمسی مطابق با 25 جمادی الاولی سال1383هجری قمری برای ما مقدر فرمود .

بعد از ورود به قم، تدریس معارف حقّه الهی و تعلیم فنون ریاضی را شروع کردند.
برخی از دروسی که حضرت استاد (حفظه الله تعالی) تدریس فرمودند، از شرح دفتر دل باب یازدهم جلد 2 شارح حضرت استاد صمدی آملی (حفظه الله تعالی) به شرح ذیل می باشد:

1. تدریس چهار دوره اشارات با شرح خواجه که در هر دوره ای با تصحیح دقیق و تعلیقات وشرحی محققانه همراه بوده است.(صفحه 253)
2. تدریس مصباح الانس به مدت هشت سال در حوزه علمیه قم برای چندین نفر از عزیزان به خصوص جناب عارف واصل حضرت حجه الاسلام سمندری نجف آبادی و جناب عارف واصل حضرت آقای دکتر امامی نجف آبادی و دوره دوم تدریس آن نیز در تاریخ 24/7/1370 برابر هفتم ربیع الثانی 1412 قمری آغاز شد که تا صفحه 49 این کتاب به طبع انتشارات فجر در طی 184 جلسه ادامه یافت و در تاریخ 26/11/71 با کسالت حضرت مولی تعطیل شد. (صفحه 255)
3. تدریس شرح فصوص الحکم قیصری چهار دوره که برای شاگردان املاء می فرمود و آنان می نوشتند. (صفحه 255)
4. تدریس یک دوره کامل شفا شیخ رئیس که در ضمن تدریس از روی چندین نسخه تصحیح شده و تعلیقات و حواشی نمودند. (صفحه 254)
5. تدریس چهار دوره تمهید القواعد در حوزه علمیه قم که هر دوره اش حدود چهار سال به طول انجامید. (صفحه 254)
6. تدریس « اُکَر مانالاؤس » که مدت سه سال در حوزه علمیه قم بطول انجامید. (صفحه 256)
7. تدریس دو کتاب « اُکَر ثاوذوسیوس و مساکن » به تحریر خوجه طوسی. (صفحه 257)
8. تدریس اصول اقلیدس. (صفحه 257)
9. تدریس دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی. (صفحه 263).

بعد از ورود به قم تدریس معارف حقه الهی و تعلیم فنون شریف ریاضی را شروع کردم و تاکنون 24 سال است که بر این وتیره مُثلی سیر می نمایم «ذلک فضل الله یوتیه من یشاء» و همچنین چند سالی به علت حرص به علم جویی در تعدادی از دروس فقهی در محضر مشایخ آن شرکت جستم.
ادراک محضر حضرت علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه

همچنین به محض ورود به قم محضر مبارک راقی به قله های معارف قرآنی و سامی به اسنمه سرشت های انسانی و نائل به ذروه علیای اجتهاد در علوم عقلی و نقلی، عَلَمِ علم و عمل، طود تحقیق و تفکیر، فخر اسلام، صاحب تفسیر قویم عظیم المیزان، عارف مکاشف ربانی، فقیه صمدانی، عالم به ریاضیات عالی «حساب و هندسه»، استاد اکبر، معلم اخلاق، مکمّل نفوس شیقه به کمال، آیت الله العظمی سیّد محمّد حسین طباطبایی (قدس الله نفسه القدسیه) را ادراک نمودم...
...خداوند منّان از فضل جسیم خود ما را به استفاده از محضر قدسی او به مدّت هفده سال تأیید فرمود.

حضرت استاد علامه، یگانه عصر به مدت 17 سال از محضر قدسی علامه طباطبائی (ره) بهره بردند. در خدمت ایشان کتابهای زیر را خواندند:

1. کتاب «تمهید القواعد» صائن الدین علی بن ترکه، که شرحی است شریف بر « قواعد التوحید » ابن حامد ترکه و تدرّس آن شب جمعه 12 شعبان المعظم سنه 1383 هجری قمری به اتمام رسید.
2. کتاب برهان منطق شفاء شیخ رئیس. تاریخ شروع آن شعبان المعظم 1386 هجری قمری مطابق با آذر ماه 1347 هجری شمسی بوده است.
3. جلد نهم اسفار صدرالمتألهین به چاپ جدید که از اول باب هشتم کتاب نفس تا آخر آن می باشد و درس آن در روز یکشنبه 23 شعبان المعظم مطابق با پنجم آذر ماه 1346 هجری شمسی بطور کامل پایان پذیرفت.
4. کتاب توحید بحار مجلسی. تاریخ شروع آن: شب پنجشنبه 14 شوال المکرم 1394 هجری قمری بوده است.
5. جلد سوم بحار که در مورد معاد و مطالب دیگر آن است و آنرا به تمامی خواندند.

از جمله چیزهایی که از محضر قدسی او استفاده کردند، تحقیق در مورد شعب علم، بحث از واجب تعالی و صفات او، تفسیر آیات قرآنی و تنقیب در عقاید حقّه جعفری بوده است.

حضرتش سوگند یاد کرده و می فرمایند: « به جانم سوگند مهمترین چیزی که در محضر شریف او جوهر عاقل را مبتهج می کرد، اصول علمیّه و امهّات عقلیه ای بود که القاء می فرمود و هر یک از آنها دری بود که درهای دیگری از آن گشوده می شد. به خداوند سوگند از محضر روحانی او علم و عمل فیضان می کرد؛ حتی سکوتش نطقی بود که هیمانی ملکوتی را حکایت می کرد. »
در محضر علامه محمّد حسن الهی طباطبایی رضوان الله تعالی علیه

از جمله کسانی که در عتبه علیای او اعتکاف داشتم- عتبه ای که در آن، جان من از نسیم روح زندگی برخوردار بود و نفسی را که در زمره اموات شمرده می شد احیاء کرد و او را از ظلمات به نور درآورد- زبده علمای عامل و عمده عرفای شامخ، عروج کرده به مطالع یقین، حکیم متفقه، فقیه متأله، استاد علامه مکاشف و بحر معارف، مولایم حاج سیّد محمد حسن الهی طباطبایی تبریزی – برادر علامه استاد حاج سید محمد حسین طباطبایی تبریزی- بود.

این دو برادر (رضوان الله تعالی علیهما) در اکتساب جمیع فنون علمی و آداب سلوک عرفانی قرآنی یار و همسفر یکدیگر بودند و حقّ این دو بزرگ بر من عظیم است. (جزاهم الله خیر جزاء المحسنین

در محضر حاج سید مهدی قاضی تبریزی رضوان الله تعالی علیه
حضرت آقا به مدت چهار سال یا بیشتر جهت تعلم علوم ارثماطیقی در محضر گرانقدر عالم وفیّ زکیّ تقیّ، صاحب خط ممتاز، دوحه شجره قرآن و عرفان و برهان، فرزند صاحب کمالات و خوارق عادات، عالم کامل، مکمّل مکاشف، حضرت آیه الله العظمی حاج سید علی قاضی تبریزی مصداق « اَلوَلَدُ سِرُّ اَبیه» اعنی الحجه سید مهدی قاضی مشرف بوده اند. به فرمایش حضرت آقا: «ایشان در تعلیم من بذل جهد فرمود و او را بر من حقی است عظیم.»

به خداوند سوگند قلم و زبان به ادای شکر محشار نیکی هایی که این مشایخ عظام در حقّ ما نموده اند وافی نیست؛ اگر چه عله العلل و مفیض علی الاطلاق، الله ربّ العالمین است.

تحصیلات حوزوی: اجتهاد

 

مقدمات:
شرح جامی، آمل؛ شرح شمسیه، آمل؛ تبصره علامه، آمل؛ شرح نظام، آمل.
سطح :
شرایع الاسلام، آمل؛ شرح لمعه، آمل؛ قوانین الاصول (تا عام و خاص)، آمل؛ معالم الاصول، آمل؛ شرح قوشچی، آمل.
آقا عبدالله اشراقی، رساله عملیه آیت اللّه اصفهانی، آمل؛
سید احمد لواسانی، شرح لمعه، 3 سال، تهران؛
سید احمد لواسانی، قوانین الاصول، 3 سال، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، رسائل، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، مکاسب، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، کفایه، تهران.
توضیح: ایشان، دروس سطح را در مدت 6 سال، از 1323 تا 1329 هـ. ش در آمل فرا گرفته است. استادان ایشان در حوزه علمیه آمل عبارت بودند از: محمد آقا غروی، احمد مشائی، ابوالقاسم دید کوهی، شیخ احمد اعتمادی، ابوالقاسم رجایی و عزیز الله طبرسی

خارج فقه و اصول:
میرزا ابوالحسن شعرانی، فقه (بحث طهارت، صلوة، خمس، زکات، حج، ارث)، تهران؛
میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی، فقه (بحث طهارت، صلوة، اجاره)، تهران؛
میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی، اصول (بحث اجتهاد و تقلید)، تهران؛
شیخ محمد تقی آملی، فقه و اصول، تهران؛
محمدعلی اراکی، فقه، 1342 هـ. ش، قم؛
سیدمحمدرضا گلپایگانی، فقه، 1342 هـ. ش به بعد، قم؛

سید محمد محقق داماد، فقه، 1342 هـ. ش، قم.
توضیح: فراگیری درس خارج ایشان در تهران از سال 1338 تا 1342 هـ. ش به درازا کشیده است.

تفسیر: 
میرزا مهدی الهی قمشه ای، تفسیر قرآن، 11 سال، تهران؛
سید محمد حسین طباطبایی، تفسیر قرآن، 1342 هـ. ش به بعد، 17 سال؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، مجمع البیان، تهران.

حدیث:
میرزا ابوالحسن شعرانی، الوافی فیض کاشانی، تهران؛
علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، کتاب توحید بحارالانوار، سال 1394 هـ. ق، قم؛
علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، ج 3 بحار الانوار، قم.

عرفان علمی و عملی:
میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی، شرح فناری بر مصباح الأنس، تهران.

اخلاق علمی و عملی:

محمد حسین فاضل تونی، شرح علامه قیصری بر فصوص الحکم، تهران .

منطق:
علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، برهان منطق شفا، 1345 هـ. ش، قم؛
شیخ علی محمد جولستانی، لئالی منتظمه، تهران.

فلسفه و کلام: 
میرزا مهدی الهی قمشه ای، منظومه، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا مهدی الهی قمشه ای، الهیات اسفار، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا مهدی الهی قمشه ای، اشارات، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی، اسفار، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، شرح خواجه نصیر طوسی بر اشارات، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، بحث نفس و حیوان و نبات و تشریح از کتاب شفا، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
استاد محمد حسین فاضل تونی، از طبیعیات شفا، 1329 ـ 1342 هـ ش، تهران؛
میرزا احمد آشتیانی، بخشی از طبیعیات شفا، 1342 هـ. ش، تهران؛
علامه محمد حسین طباطبایی، تمهید القواعد، 1342 هـ. ش، تهران؛
علامه محمد حسین طباطبایی، برهان منطق شفا، 1345 هـ. ش، تهران؛
علامه محمد حسین طباطبایی، ج 9 اسفار، 1346 هـ. ش، تهران.

رجال و درایه:
میرزا ابوالحسن شعرانی، 2 ج، جامع الرواة (اردبیلی)، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، درایه (استاد شعرانی)، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران.

ریاضیات و نجوم:
میرزا ابوالحسن شعرانی، رساله فارسی قوشچی در هیأت، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، شرح چغمینی، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، استدراک بر تشریح الافلاک، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، الاصول (اصول اقلیدی صوری)، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، اکرامالانوس، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، اکرثاوذوسیوس، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، شرح علامه خفری برالتذکرة فی الهئیة، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، زیج بهادری، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، مجسطی، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، عمل به آلات رصدی اسطرلاب و ربع مجیب، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، معرفت آلاتی که در کتاب های بالا یاد شده است، تهران.


علوم دیگر:

عزیزالله طبرسی، خط، 1323 ـ 1329 هـ. ش، آمل؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، شرح شاطبیه (علم قرائات)، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، پزشکی (قانونچه ی چغمینی)، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، شرح الاسباب نفیس بن عوفی بن حکیم طبیب، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا ابوالحسن شعرانی، تشریح کلیات قانون شیخ الرئیس، 1329 ـ 1342 هـ. ش، تهران؛
میرزا احمد آشتیانی، طب بوعلی سینا
زبان فرانسه، قم

شیخ عارف، کامل مکمّل، واصل به مقام منیع قرب فریضه، حضرت راقی به قله های معارف الهی، و نائل به قلّه بلند و رفیع اجتهاد در علوم عقلیه و نقلیه، صاحب علم و عمل، و طود عظیم تحقیق و تفکیر، حِبر فاخر و بحر زاخر و عَلَم علم، عارف مکاشف ربانّی، فقیه صمدانی عالم به ریاضیات عالیه از هیئت و حساب و هندسه، عالم به علوم غریبه و متحقق به حقائق الهیه و اسرار سبحانیه، مفسِّر تفسیر انفسی قرآن فرقان، استاد اکبر، معلم اخلاق، مراقب ادب مع الله و مکمل نفوس شیّقه الی الکمال، آیه الله العظمی حضرت علامه ذوالفنون جناب حسن بن عبدالله طبری آملی (حفظه الله تعالی) که به حسن زاده شهرت دارند، در اواخر سال 1307 هجری شمسی در روستای ایرای لاریجان آمل متولد و در حجر کفالت و تحت مراقبت پدر و مادری الهی، بزرگوار و اهل یقین، تربیت و از پستان پاک مادری عفیفه صدیقه طاهره و پاک از ارجاس حین الولاده که پستان معرفت و اخلاص و صداقت بود، شیر نوشیدند و پرورش یافتند.

مجموعه آثار حضرت علامه ذوالفنون حسن زاده آملی بیش از یک صد و ده مجلد کتاب است که بیش از نیمی از آن به زیور طبع آراسته و در اختیار عموم قرار گرفته است.
فهرست مکتوب آثار علاّمه حسن زاده آملی حفظه الله :

-_1.jpg

1- نامه ها بر نامه ها
2 ولایت تکوینی
3 وحدت از دیدگاه عارف و حکیم
4 مشکاة القدس علی مصباح الانس
5 الهی نامه
6 انسان در عرف عرفان
7 تصحیح و تعلیق تمهید القواعد
8 تصحیح و تعلیق رساله تحفة الملوک
9 تصحیح و تعلیق شرح فصوص خوارزمی
10 تصحیح و تعلیق شرح فصوص قیصری
11 تصحیح رساله مکاتبات
12 رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور
13 رساله لقاء الله
14 رساله مفاتیح المخازن
15 رساله انه الحق
16 رساله ای در سیر و سلوک
17 شرح طائفه ای از اشعار و غزلیات حافظ
18 شرح فصوص الحکم
19 کلمه علیا در توقیفیت اسماء
20 قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی ندارند
21 عرفان و حکمت متعالیه
22 فص حکمة عصمتیه فی کلمة فاطمیه
23 نثرالداری علی نظم اللئالی
24 گنجینه گوهر روان
25 نصوص الحکم بر فصوص الحکم
26 معرفت نفس
27 مفاتیح الاسرار لسلاک الاسفار
28 النور المتجلی فی الظهور الظلی
29 النفس من کتاب الشفاء ابن سینا (تحقیق)
30 الالهیات من کتاب الشفاء ابن سینا (تحقیق)
31 الاصول الحکمیه
32 الحجج البالغه علی تجرد النفس الناطقه
33 ترجمه و تعلیق الجمع بین الرایین
34 ترجمه و شرح سه نمط آخر اشارات
35 تصحیح و تعلیق شرح اشارات
36 تصحیح و تعلیق شفا
37 تقدیم و تصحیح و تعلیق آغاز و انجام خواجه طوسی
38 تقدیم و تعلیق رساله اتحاد عاقل به معقول علامه رفیعی قزوینی
39 دروس اتحاد عاقل به معقول
40 دررالقلائد علی غررالفرائد ( تصحیح و تعلیق بر شرح منظومه )
41 جزوه من کیستم
42 مُثُل و مثال
43 توبه
44 تقدیم و تصحیح و تعلیق رساله قضا و قدر محمد دهدار
45 تقدیم و تصحیح و تعلیق کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد
46 رساله امامت/رساله فی الامامة (در هشت رساله عربی )
47 رساله حول الرویه
48 رساله خیرالاثر در رد جبر و قدر
49 قرآن هرگز تحریف نشده/فصل الخطاب فی عدم تحریف کتاب رب الارباب
50 انسان و قرآن
51 تصحیح خلاصة المنهج ملافتح الله کاشانی
52 مصادر و ماخذ نهج البلاغه
53 انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه
54 تصحیح نهج البلاغه
55 تصحیح سه کتاب ابی الجعد،نثراللئالی،طب الائمه
56 تکملة منهاج البرائه از جلد 15 الی 19 در شرح نهج البلاغه
57 حکمت عملی یا اخلاق مرتضوی
58 رساله ای در اربعین
59 شرح چهل حدیث در معرفت نفس
60 اضبط المقال فی ضبط اسماء الرجال
61 وجیزه ای در ترجمه و شرح زندگانی علامه طباطبائی
62 وجیزه ای در مناسک حج ( در ده رساله فارسی )
63 تعلیقات علی العروة الوثقی
64 القطب و المنطقه
65 استخراج جداول تقویم
66 استیعاب الوجوه الممکنه فی صنعة الاصطرلاب
67 تصحیح و تعلیق الدر المکنون و الجوهر المصون
68 تصحیح و تعلیق اکرمانالاوس
69 تصحیح و تعلیق تحریر مجسطی بطلمیوس به تحریر خواجه طوسی
70 تصحیح و تعلیق تحریر مساکن ثاوذوسیوس
71 تصحیح و تعلیق تحریر اصول اقلیدس
72 تصحیح و تعلیق تحریر اکرثاوذوسیوس
73 تصحیح و تعلیق شرح بیرجندی بر بیست باب
74 تصحیح و تعلیق شرح بیرجندی بر زیج الغ بیک
75 تصحیح و تعلیق شرح بیرجندی بر زیج الغ بیک
76 تصحیح و تعلیق شرح چغمینی
77 تعلیقه بر رساله قبله مولی مظفر
78 دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی
79 دروس معرفة الوقت و القبله
80 دروس معرفت اوفاق
81 رساله تعیین سمت قبله مدینه
82 شرح زیج بهادری
83 شرح قصیده کنوز الاسماء
84 مصادر اشعار دیوان منسوب به امیرالمومنین (ع)
85 امثال طبری
86 تصحیح و اعراب اصول کافی
87 تصحیح گلستان سعدی
88 تصحیح کلیله و دمنه
89 تقدیم و تصحیح و تعلیق نصاب الصبیان
90 تعلیقه بر باب توحید حدیقة الحقیقة
91 تعلیقه بر قسمت معانی مطول
92 دیوان اشعار
93 قصیده ینبوع الحیوة ( ضمیمه در رساله جعل )
94 مجموعه مقالات
95 هزار و یک نکته
96 هزار و یک کلمه - جلد اول
97 هزار و یک کلمه - جلد دوم
98 هزار و یک کلمه - جلد سوم
99 هزار و یک کلمه - جلد چهارم
100 هزار و یک کلمه - جلد پنجم
101 هزار ویک کلمه - جلد ششم
102 هشت رساله عربی
103 تقدیم و تصحیح و تعلیق خزائن
104 ده رساله فارسی
105 یازده رساله فارسی
106 در آسمان معرفت
108 کشیکل
109 نهج الولایه
110 طب و طبیب و تشریح
111 صد کلمه در معرفت نفس
112 صحیفه زمردین در سخنان سیدالساجدین
113 ادله ای بر حرکت جوهری

medium_5.jpg
برگرفته از پایگاه : azha.ir

استادی کسی همچون حضرت آقای حسن زاده آملی (دامت معالیه) که میان مراتب عالیه علمی و مقامات و فتوحات معنوی و روحی جمع کرده اند برای هر مؤسّسه علمی، دانشگاه و حوزه ای، مغتنم و موجب افتخار است.

مقام معظّم رهبری، حضرت آیت الله العظمی خامنه ای حفظه الله

3.jpg

برگرفته از پایگاه : allameyedahr.blogfa.com

فرمایش حضرت علاّمه حسن زاده ی آملی حفظه الله در مورد حضرت امام خامنه ای حفظه الله :
خدایا به حقّ پیغمبر و آل پیغمبر سایه ی این بزرگ مرد، این رهبر اصیل اسلامی، آیت الله معظّم خامنه ای عزیز را مستدام بدار الهی آمین الهی آمین الهی آمین بعدد کلماتت آمین .

خداوندا؛ ما را در دنیا و آخرت با حضرت علاّمه حسن زاده ی آملی حفظه الله محشور فرما؛ الهی آمین الهی آمین الهی آمین بعدد کلماتت آمین